หลักการและเหตุผล
องค์การจะประสบความสำเร็จและเติบโตได้อย่างยั่งยืน จะต้องให้ความสำคัญกับเรื่อง “คุณภาพ” ของสินค้าและบริการ และความเป็นจริงของการให้ความหมายคำว่า “คุณภาพ” เป็นสิ่งที่ค่อนข้างกว้าง โดยขึ้นอยู่กับบริบทที่ต้องการสื่อความหมาย เช่น คุณภาพกับการประกันคุณภาพ, คุณภาพกับการบริหารคุณภาพ, คุณภาพกับวิศวกรรมคุณภาพ เป็นต้น แต่ไม่ว่าจะสื่อความหมายอยู่ในบริบทไหนก็ตาม ผลิตภัณฑ์สุดท้ายที่ไปถึงผู้บริโภคควรตอบสนองความพึงพอใจของลูกค้าได้สูงสุด
แนวทางการบริหารจัดการเพื่อให้ได้สินค้าคุณภาพตามต้องการเรียกว่า “หลักการควบคุมคุณภาพ” (Principles of Quality Control) ซึ่งมี 3 หลักการใหญ่ ๆ ดังนี้
- แนวความคิดของการควบคุมคุณภาพ (Concept)
- วิธีการควบคุมคุณภาพ (QC Methodology)
- กลวิธีการควบคุมคุณภาพ (QC Techniques)
การควบคุมคุณภาพของกระบวนการ (Process Quality Control) เป็นหนึ่งในหลายแนวทางของวิธีการควบคุมคุณภาพ (QC Methodology – QC Story, Root Cause Analysis, QC Circle, Product QC & Process QC) และกลวิธีการควบคุมคุณภาพ (QC Technique) สำหรับการควบคุมคุณภาพของกระบวนการที่ได้รับความนิยมและการยอมรับอย่างแพร่หลายคือ “การควบคุมกระบวนการผลิตโดยกลวิธีเชิงสถิติ” (Statistical Process Control)
จากแนวคิดข้างต้นจึงเกิดเครื่องมือที่สำคัญมากของ SPC คือ แผนภูมิควบคุมกระบวนการ (Control Chart) ที่เกิดจากแนวคิดของชิวฮาร์ท (Walter A. Shewhart) ที่ต้องเริ่มต้นจากการทำกระบวนการให้เป็นมาตรฐาน (Standardization) ก่อนการควบคุมกระบวนการ หลังจากนั้นจึงควบคุมกระบวนการด้วยการแยกความผันแปร (Variation) จากสาเหตุที่ผิดธรรมชาติของข้อมูลออกจากความผันแปร (Variation) จากสาเหตุโดยธรรมชาติของข้อมูล โดยผ่านกลไกสำคัญคือ พิกัดควบคุมของแผนภูมิ (Control Limit) และนำไปสู่ขั้นตอนสำคัญคือ การตีความหมายของแผนภูมิควบคุมจากตัวแบบของแผนภูมิควบคุม เพื่อทำความเข้าใจความผันแปร (Variation) ของกระบวนการ
วัตถุประสงค์
- เพื่อให้ผู้เรียนเข้าใจพื้นฐานการควบคุมคุณภาพของกระบวนการโดยกลวิธีการทางสถิติ เข้าใจประเภทของความผันแปร (Variation) ที่มีผลกระทบต่อคุณภาพของผลิตภัณฑ์ในกระบวนการ
- เพื่อให้ผู้เรียนเข้าใจการควบคุมคุณภาพของกระบวนการด้วยแผนภูมิควบคุม (Control Chart) สามารถตีความหมายของแผนภูมิผ่านตัวแบบ และสามารถประยุกต์ใช้แผนภูมิควบคุมได้อย่างถูกต้องกับประเภทของข้อมูล
เนื้อหาหลักสูตร
Module 1 – พื้นฐานการควบคุมคุณภาพของกระบวนการ
- กิจกรรมปรับคลื่นความถี่สมองก่อนการเรียนรู้
- แนวความคิดการควบคุมคุณภาพของกระบวนการ
- ทบทวนสถิติพื้นฐานสำหรับการควบคุมคุณภาพ
- ประชากร (Population) & พารามิเตอร์ (Parameter)
- ตัวอย่าง (Sample) & ค่าสถิติ (Statistics)
- รูปทรงข้อมูล (Skewness & Kurtosis)
- ค่าแนวโน้มสู่ศูนย์กลาง – ค่าเฉลี่ย (Mean)
- ค่าการกระจาย – พิสัย (Range) / ความแปรปรวน (Variance) / ความเบี่ยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation)
- ประเภทความผันแปร (Variation) ในกระบวนการ
- แนวคิดของระบบการควบคุมกระบวนการโดยสถิติ
- สภาวะของกระบวนการ (ภายใต้การควบคุมและมีความสามารถ)
- Activity I: แบบทดสอบความเข้าใจการควบคุมคุณภาพกระบวนการ
Module 2 – พื้นฐานการควบคุมกระบวนการด้วยแผนภูมิควบคุม (Control Chart)
- ความหมายและแนวความคิดของแผนภูมิควบคุม (Shewhart’s Control Chart)
- แนวทางการกำหนดค่า LCL & UCL
- หลักการพื้นฐาน 5 ประการของแผนภูมิควบคุม
- ประเภทและการเลือกใช้แผนภูมิควบคุม
- Activity II: แบบทดสอบความเข้าใจเบื้องต้นของแผนภูมิควบคุม
Module 3 – การประยุกต์ใช้แผนภูมิควบคุมสำหรับการควบคุมกระบวนการ
- แผนภูมิควบคุมแบบผันแปร (Variable Control Chart)
- แผนภูมิ X – R / X – S / X – MR
- ขั้นตอนการสร้างแผนภูมิควบคุมแบบผันแปร
- ระยะที่ 1 การพิจารณากระบวนการว่าอยู่ภายใต้การควบคุมหรือไม่
- ระยะที่ 2 การควบคุมกระบวนการที่ได้มาจากการทบทวนพิกัดควบคุมอย่างต่อเนื่อง
- ตัวอย่างแผนภูมิควบคุมสำหรับค่าวัด (Continuous Data) และใบคำนวณค่าวัดแผนภูมิ X – R / X – S / X – MR
- การตีความหมายของแผนภูมิควบคุม
- หลักการสำคัญ การอ่านค่าเพื่อทำความเข้าใจความผันแปรของกระบวนการ (Variation)
- ความเข้าใจ 13 ตัวแบบของแผนภูมิควบคุม
- วิธีการอ่านตัวแบบของแผนภูมิควบคุม
- หลักการสุ่ม – ค่ารัน (Run) / การเกิดแนวโน้ม (Tend) / การเกิดวัฏจักร (Cycle)
- ความเป็นปกติ (Normal Pattern)
- ความสม่ำเสมอของความผันแปร
- Activity III: สร้างและวิเคราะห์แผนภูมิควบคุมจากตัวอย่างจริง
Module 4 – การศึกษาความสามารถของกระบวนการ (Process Capability) – Introduction
