เทคนิคการตรวจประเมิน 5 ส อย่างเป็นระบบ (Systematic 5S Audit Techniques)

หลักการและเหตุผล

ปัจจุบันธุรกิจแข่งขันกันมากขึ้น และต้นทุนในการดำเนินธุรกิจมีแนวโน้มสูงขึ้นอย่างต่อเนื่อง การเพิ่มราคาสินค้าคงไม่ใช่แนวคิดที่ดีของการรักษาส่วนแบ่งกำไรให้คงอยู่ระดับเดิม องค์กรควรมีแนวคิดของการปรับปรุงการทำงาน เพื่อให้มีประสิทธิภาพสูงขึ้น ทั้งในแง่ของ “การลดต้นทุน การเพิ่มผลผลิต และการกำจัดความสูญเสีย (ความสูญเปล่า) ต่าง ๆ ในการทำงาน” ดังนั้นการสร้างและการบริหารกิจกรรม 5ส ให้เกิดผลในเชิงปฏิบัติ จึงเป็นพื้นฐานที่องค์กรควรให้ความสำคัญ

หนึ่งในองค์ประกอบสำคัญของการบริหารกิจกรรม 5ส คือ การตรวจประเมินอย่างมีประสิทธิภาพ ซึ่งก่อนการตรวจประเมิน องค์กรควรให้ความสำคัญกับความเข้าใจ 5ส อย่างถูกต้องของผู้ตรวจประเมิน และสร้างความตระหนักถึงเป้าหมายที่แท้จริงของการทำ 5ส ให้เกิดกับผู้ปฏิบัติงานทุกคน นอกจากนี้แล้วการกำหนดคุณสมบัติของคณะกรรมการตรวจประเมินเป็นสิ่งที่จำเป็น อันมีผลสืบเนื่องต่อการเข้าใจบทบาทและหน้าที่ของตนเองในฐานะผู้ตรวจประเมิน

การตรวจประเมินอย่างเป็นระบบเป็นทั้งศาสตร์และศิลป์ ในมิติของศิลป์เน้นการสร้างความสัมพันธ์อันดีกับผู้ถูกประเมิน การเขียนข้อเสนอแนะการปรับปรุงเชิงบวก เพื่อสร้างความรู้สึกดีกับการมีส่วนร่วมการปรับปรุงพื้นที่ปฏิบัติงานของผู้ถูกประเมิน ส่วนในมิติของศาสตร์นั้นการตรวจประเมินต้องมีเครื่องมือและเทคนิคดังนี้

• เทคนิคการตรวจประเมิน ส แต่ละตัว
• แบบฟอร์มการตรวจประเมินผลการดำเนินงาน 5ส
• หลักเกณฑ์การตรวจประเมินและการให้คะแนน
• มาตรฐานการตรวจสอบของโรงงานและสำนักงาน
• ระบบควบคุมด้วยสายตา (Visual Control) กับกิจกรรม 5ส
• เทคนิคและขั้นตอนการปรับปรุงพื้นที่ (5ส) ด้วยภาพถ่าย (VFP : Visual Feedback Photography)

Roadmap 4 ขั้นตอนสู่การตรวจประเมินเชิงประสิทธิภาพ เป็นวงจรการปรับปรุงคุณภาพอย่างต่อเนื่อง (Kaizen & PDCA) ต้องมีการวางแผน (Plan) ต้องลงมือปฏิบัติ (Do) ต้องมีระบบการตรวจสอบและประเมินผล (Check) และการติดตามผลและสร้างมาตรฐานอย่างต่อเนื่อง (Act)

---

วัตถุประสงค์

• เพื่อให้ผู้เรียนตระหนักถึงเป้าหมายที่แท้จริงของกิจกรรม 5ส และเข้าใจบทบาทและหน้าที่ของคณะกรรมการตรวจประเมินอันมีผลต่อการดำเนินกิจกรรม 5ส ให้ประสบความสำเร็จ
• เพื่อให้ผู้เรียนสามารถวางแผนการตรวจอย่างเป็นระบบ มีเทคนิคและหลักเกณฑ์การตรวจประเมิน ส แต่ละตัว การให้คะแนน การสร้างมาตรฐาน การปรับปรุงพื้นที่ด้วยเทคนิคภาพถ่าย (VFP : Visual Feedback Photography) และการเขียนข้อเสนอแนะปรับปรุงเชิงบวก

---

เนื้อหาหลักสูตร

Module 1 – กรอบแนวคิดที่ถูกต้องของการทำกิจกรรม 5ส

• กิจกรรมปรับคลื่นความถี่ของสมองก่อนการเรียนรู้
• ทบทวนความเข้าใจ 5ส ของผู้เรียน
• แนวคิดของการทำกำไรของธุรกิจสมัยใหม่
• จิตสำนึกความเป็นเจ้าของกับกิจกรรม 5ส (Ownership Quotient)
• เป้าหมายของการทำกิจกรรม 5ส
  • การลดต้นทุน (Cost Reduction)
  • การเพิ่มผลผลิต (Productivity)
• Activity I: ค้นหาข้อเท็จจริงและสาเหตุจากการตรวจประเมิน

Module 3 – การวางแผนการตรวจประเมิน 5ส อย่างเป็นระบบ

• Roadmap 4 ขั้นตอนสู่การตรวจประเมินอย่างมีประสิทธิภาพ
  • ขั้นตอนที่ 1: การเตรียมการก่อนลงพื้นที่ตรวจ (Plan)
  • ขั้นตอนที่ 2: การลงพื้นที่ตรวจประเมิน (Do)
  • ขั้นตอนที่ 3: การประเมินผลการตรวจประเมิน (Check)
  • ขั้นตอนที่ 4: การติดตามผลการตรวจประเมินและสร้างมาตรฐาน (Act)
• แนวทางการให้คำแนะนำและติชมขณะตรวจพื้นที่
• แนวทางการเขียนข้อเสนอแนะการปรับปรุงเชิงบวก
• Activity III: ฝึกเขียนข้อเสนอแนะจากกรณีศึกษาการตรวจประเมิน