ไคเซ็นเพื่อการเพิ่มผลผลิตและการปรับปรุงงานอย่างต่อเนื่อง (Kaizen for Productivity and Continuous Improvement)

หลักการและเหตุผล

ปัจจุบันธุรกิจมีการแข่งขันสูง องค์กรต้องปรับตัวหลายๆ ด้าน เพื่อให้ธุรกิจอยู่รอด กลยุทธ์ที่สามารถทำได้ผลดีคือ การเพิ่มผลผลิตและการปรับปรุงกระบวนการทำงานด้วยแนวคิดไคเซ็น (Kaizen) ซึ่งการทำไคเซ็นมีจุดประสงค์ให้พนักงานพัฒนาและปรับปรุงกระบวนการทำงานได้ด้วยตนเอง โดยมีหลักคิดของการทำงานให้มีประสิทธิภาพขึ้น สะดวกสบายขึ้น ลดความสูญเปล่าต่าง ๆ ในกระบวนการ และสามารถสร้างวิธีการทำงานให้เป็นการทำงานที่เป็นมาตรฐาน (Act or Work Instruction)

บุคลากรทุกระดับควรมีจิตสำนึกไคเซ็นเพื่อการปรับปรุงงานของตนเองอย่างต่อเนื่อง การทำไคเซ็นสามารถแบ่งระดับได้ดังนี้

• ไคเซ็นระดับบุคคล เน้นการปรับปรุงงานหรือแก้ปัญหาที่มีขอบเขตไม่ใหญ่เกินไป สามารถลงมือทำได้อย่างรวดเร็วโดยที่ไม่ต้องคิดวิเคราะห์มาก ซึ่งพนักงานจะเกิดพฤติกรรมลักษณะนี้ได้ต้องได้รับการปลูกฝังจิตสำนึกของการพัฒนาและปรับปรุงงานอย่างเป็นรูปธรรมจากองค์กร
• ไคเซ็นระดับกลุ่มกิจกรรม QC Circle เน้นการปรับปรุงหรือแก้ปัญหางานที่มีความยากหรือซับซ้อนขึ้นและต้องใช้เครื่องมือคุณภาพทางสถิติมาช่วยแก้ไข ผ่านกระบวนการแก้ปัญหาและปรับปรุงงานด้วยคิวซีสตอรี่ตามมาตรฐาน JUSE ที่มีความสอดคล้องกับเครื่องมือการปรับปรุงงานที่ไม่สิ้นสุดคือ วงล้อ PDCA (Plan –Do – Check – Act) ของ Deming

การปรับปรุงงานมีเครื่องมือและเทคนิคหลายอย่าง แต่ที่มีประสิทธิภาพและนิยมใช้อย่างแพร่หลายในโรงงานอุตสาหกรรมมีดังนี้

1. แนวคิด 3G (Genba / Genbutsu / Genjitsu)
2. การปรับปรุงงานด้วยเทคนิค ECRS
3. การปรับปรุงงานด้วยระบบ Visual Control
4. การปรับปรุงงานด้วยระบบ Poka Yoke
5. ไคเซ็นแก้ปัญหาเฉพาะหน้า & แก้ปัญหาที่รากสาเหตุ
6. แนวคิดไคเซ็นที่กระบวนการ (Process Kaizen)
7. การปรับปรุงกระบวนการด้วยเทคนิค Logic Tree Diagram

การบริหารกิจกรรมไคเซ็นให้ประสบความสำเร็จควรมีระบบการจัดทำรายงานไคเซ็น (ระบบไคเซ็นโฮ-คก-ขุ) การแข่งขันและมอบรางวัลเพื่อกระตุ้นและส่งเสริมให้พนักงานทำไคเซ็นมากขึ้น นอกจากนี้ผู้บริหารสามารถนำผลการปรับปรุงงานจากกิจกรรมไคเซ็นของพนักงานไปเป็นส่วนหนึ่งในการประเมินผลการปฏิบัติงานประจำปี (Performance Management) ได้อีกด้วย

---

วัตถุประสงค์

• เพื่อให้ผู้เรียนสามารถปรับปรุงงานได้อย่างมีประสิทธิภาพด้วยแนวคิดไคเซ็น
• เพื่อให้ผู้เรียนมีเครื่องมือและเทคนิคในการทำไคเซ็นให้มีประสิทธิภาพ สามารถประยุกต์ใช้ได้ด้วยตนเองทั้งไคเซ็นระดับบุคคล และไคเซ็นระดับกลุ่มกิจกรรม QCC

---

เนื้อหาหลักสูตร

Module – 1 พื้นฐานและแนวคิดการปรับปรุงงานด้วยไคเซ็น

• กิจกรรมปรับคลื่นความถี่สมองก่อนการเรียนรู้
• แนวคิดในการทำกำไรของธุรกิจสมัยใหม่
• สร้างจิตสำนึกการปรับปรุงงานด้วย “กรณีศึกษา”
• จิตสำนึกความเป็นเจ้าของกับการทำไคเซ็น (Ownership Quotient)
• ความหมายของไคเซ็นและการปรับปรุงงานด้วยวงจร PDCA
• ความแตกต่างของ “ไคเซ็น” กับ “ระบบข้อเสนอแนะ” (SS-Suggestion System)
• ระดับของไคเซ็นกับการปรับปรุงงาน
  • ไคเซ็นระดับบุคคล
  • ไคเซ็นระดับกลุ่มกิจกรรม QCC
  • ไคเซ็นระดับนวัตกรรม
• ความแตกต่างของไคเซ็นระดับบุคคล กลุ่มกิจกรรม QCC และนวัตกรรม
• “ตัวอย่าง” รวมการเรียนรู้กิจกรรมไคเซ็น

• การทำรายงานไคเซ็น (ระบบไคเซ็นโฮ-คก-ขุ)
• การแข่งขันและมอบรางวัลเพื่อกระตุ้นกิจกรรมไคเซ็น
• ไคเซ็นกับการประเมินผลงานประจำปี (Performance Management)